آنچه مهم است دل پاک است
آنچه مهم است دل پاک است، چگونه عبادت در حال خستگى با (لا اکراه فىالدین) سازگار است؟
در پاسخ باید گفت، اگر چه دین اسلام، دین سهله و سمحه (آسانى و چشمپوشى) مىباشد، اما دین نظم و انضباط و هدفمندى نیز مىباشد. منظور از «آسانى» آن است که وظیفهاى خارج از طاقت بشر و یا سخت غیرقابل تحمل، براى آدمى تعیین نفرموده است. چنان که در قرآن مجید مىخوانیم: لا یُکَلِّفُ اَللَّهُ نَفْساً إِلاَّ وُسْعَها(1) خداوند هیچکس را جز به قدر توانایىاش تکلیف نمىکند».
و در آیهى دیگر مىخوانیم: وَ ما جَعَلَ عَلَیْکُمْ فِی اَلدِّینِ مِنْ حَرَجٍ(2) و در دین بر شما سختى قرار نداده است».
و منظور از سمحه و چشمپوشى آن است که خداوند، غفلتهاى ناخواسته و لغزشهاى کوچک آدمى را نادیده مىگیرد، نه گناهان بزرگ و زشتىهاى آشکار او را. در قرآن مجید مىخوانیم: اَلَّذِینَ یَجْتَنِبُونَ کَبائِرَ اَلْإِثْمِ وَ اَلْفَواحِشَ إِلاَّ اَللَّمَمَ إِنَّ رَبَّکَ واسِعُ اَلْمَغْفِرَةِ(3) «آنان که از گناهان بزرگ و زشتکارىها- جز لغزشهاى کوچک خوددارى مىورزند، پروردگارت [نسبت به آنها] فراخ آمرزش است».
بنابراین، عمل به واجبات و ترک محرمات، حداقل وظایفى است که براى همگان قابل تحمل و لازم الاجراء است اگر چه گاهى با خستگى و سختى توأم باشد.
البته نکتهى مهم در پاسخ به سؤال فوق آن است که براى کسى که به آثار عبادت براى رشد در دنیا و ثواب در آخرت، آگاهى یافته، اکراه حقیقى و عدم میل کامل، مصداق ندارد. در آیهى شریفهى مورد بحث، علت اساسى عدم اکراه و اجبار در دین را، آشکار شدن راه حق و هدایت از راه باطل و گمراهى براى آدمى دانسته است.(4). قَدْ تَبَیَّنَ اَلرُّشْدُ مِنَ اَلْغَیِّ(5) «همانا راه از بىراهه به خوبى آشکار شده است».
البته عبادت در حال خستگى و بدون نشاط، آثار و فواید کامل را ندارد امّا ترک آن، آدمى را به رهایى از دین و بىبرنامگى در زندگى گرفتار مىسازد.
پىنوشت
(1) (سورهى بقره (2)، آیهى 286)
(2) (سورهى حج (22)، آیهى 78)
(3) (سورهى نجم (53)، آیهى 32)
(4) (ر. ک: المیزان، ذیل آیهى 256 بقره و تفسیر روحالمعانى، ذیل آیه)
(5) (سورهى بقره (2)، آیهى 256)
منبع:پرسمان
صبا ویژن
